Τις πιο πολλές φορές, οι πράξεις είναι πιο εύγλωττες από τις ίδιες τις λέξεις. Με άλλα λόγια, αυτό που κάνουμε, έχει πολύ μεγαλύτερη ισχύ από αυτό που λέμε.
Καλώς ή κακώς, τα παιδιά μας είναι αυτά που παρακολουθούν με προσοχή και αφομοιώνουν με εντυπωσιακή συνέπεια, αυτά που μας βλέπουν να κάνουμε καθημερινά. Τα παιδιά μας -κάνοντας αυτό που ξέρουν να κάνουν πολύ καλά- υιοθετώντας δηλαδή τις πρακτικές μας, ακολουθούν το παράδειγμά μας. Όμως, πόσο προσεκτικοί είμαστε, ως προς το ποιο παράδειγμα προσφέρουμε στα παιδιά μας;
-Από τη μια προτρέπουμε τα παιδιά μας να είναι ειλικρινή
κι από την άλλη συνωμοτούμε μαζί τους να πούμε ένα μικρό ψέμα στον μπαμπά, για το πώς έγινε η γρατζουνιά στο αυτοκίνητο.
-Από τη μια προτρέπουμε τα παιδιά μας να είναι ευγενικά
κι από την άλλη μας ακούνε να μιλάμε με ανάρμοστο τρόπο στον ταξιτζή που δεν σταμάτησε για να μας πάρει.
-Από τη μια προτρέπουμε τα παιδιά μας να σέβονται την προτεραιότητα
κι από την άλλη μας βλέπουν να παρακάμπτουμε τη σειρά στο ταμείο, χρησιμοποιώντας τα σαν άλλοθι γιατί βιαζόμαστε [«Μήπως μπορούμε να προηγηθούμε; Το παιδί έχει κολυμβητήριο σε λίγο και δεν προλαβαίνουμε»]
-Από τη μια προτρέπουμε τα παιδιά μας να σέβονται το περιβάλλον
κι από την άλλη μας βλέπουν να πετάμε με ευκολία στο δρόμο οτιδήποτε άχρηστο (το χαρτί από την τυρόπιτα, το τσιγάρο, το περιτύλιγμα της τσίχλας ή την ίδια την τσίχλα κλπ.)
-Από τη μια προτρέπουμε τα παιδιά μας να μην κουτσομπολεύουν
κι από την άλλη σχολιάζουμε κακοπροαίρετα με τους φίλους μας –μπροστά στο παιδί- τα ρούχα της μητέρας του γαμπρού, στο γάμο που παρευρεθήκαμε την προηγούμενη Κυριακή ή –ακόμα χειρότερα- τις χαμηλές επιδόσεις του παιδιού του γείτονα, στο σχολείο.
Αγαπητοί γονείς,
Είναι ανάγκη να κατανοήσουμε ότι αποτελούμε τα πρότυπα των παιδιών μας. Με το προσωπικό μας παράδειγμα, θα τους δείξουμε πώς θα θέλαμε να πορευτούν στη ζωή. Δεν φτάνει να τους μιλάμε για το πώς θα ζήσουν, πρέπει να τους το δείξουμε κιόλας.
Αν θέλουμε να μάθουμε στο παιδί να είναι ειλικρινές, να είναι ευγενικό, να περιμένει υπομονετικά τη σειρά του, να σέβεται πραγματικά το περιβάλλον, να μην κουτσομπολεύει και πολλά άλλα, οφείλουμε να αποτελέσουμε το ιδανικό παράδειγμα προς μίμηση για αυτό.
Οπωσδήποτε, θα υπάρξουν και κάποιες φορές που θα κάνουμε λάθη. Είναι φυσικό γιατί είμαστε άνθρωποι. Όμως, και πάλι, το σημαντικότερο είναι ότι, για το παιδί μας, θα έχουμε αποτελέσει τις περισσότερες φορές ένα θετικό πρότυπο, με εξαίρεση τις λίγες άτυχες στιγμές μας.
Σας έχει συμβεί ποτέ να ακούτε υποσυνείδητα τη φωνή της μητέρας ή του πατέρα σας, όταν βρίσκεστε μπροστά σε μια κατάσταση; Έχετε σκεφτεί ποτέ: «Ο πατέρας μου δεν θα το ανεχόταν ποτέ κάτι τέτοιο» ή «Η μητέρα μου θα έκανε ό,τι μπορούσε για να βοηθήσει». Αν ναι, αυτές οι σκέψεις, είναι μικρά πολύτιμα κομμάτια από τη διαπαιδαγώγηση που δεχτήκατε εσείς από τους γονείς σας. Για αυτό, θα πρέπει να στοχάζεστε συχνά -και να αναθεωρείτε, αν χρειάζεται- όλα εκείνα που θέλετε να πάρουν τα παιδιά σας από εσάς, για να βρουν το δρόμο τους.
Σήμερα, όταν κοιτάζω το γιο μου, παρατηρώ στην προσωπικότητά του να αντανακλώνται τόσο οι πρακτικές του πατέρα του όσο και οι δικές μου. Το τι μεταδώσαμε στο γιο μας, ως γονείς του, αποτέλεσε για εμάς μια συνειδητή επιλογή. Ξέραμε πως ο κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός από τη φύση του, με προδιαγεγραμμένες τάσεις, αλλά επιδιώξαμε να του μεταδώσουμε συγκεκριμένες στάσεις και νοοτροπίες και ποτέ δεν μετανιώσαμε για αυτό. Πολλές φορές, ως ζευγάρι, χρειάστηκε να διορθώσουμε ο ένας τον άλλον. Είπαμε. Είμαστε άνθρωποι. Όμως, βλέποντας πια το γιο μας, ως ενήλικο, αισθανόμαστε μια δικαίωση για την προσπάθεια που καταβάλαμε.
Αγαπητοί γονείς,
Τα σιωπηρά μηνύματα που στέλνουμε στα παιδιά μας είναι πολύ σημαντικά!
Σας προτείνω, λοιπόν, να σκεφθείτε ποιες δικές σας πρακτικές έχει ήδη υιοθετήσει το παιδί σας και ποιες ακόμη θα θέλατε να του μεταδώσετε και να προσπαθήσετε να αποτελέσετε το ζωντανό παράδειγμα για αυτό που ονειρεύεστε το παιδί σας να γίνει.
Τότα Αρβανίτη-Παπαδοπούλου
Σχολική Σύμβουλος 23ης Περιφέρειας Π.Α.
Διδάκτωρ Παιδαγωγικής Πανεπιστημίου Αθηνών
M.A. in Education Πανεπιστημίου Lancaster