Κατά τη διάρκεια των Χριστουγεννιάτικων αργιών, αποφάσισα να επανεξετάσω τις πεποιθήσεις μου επάνω σε σημαντικά θέματα της παιδαγωγικής διάστασης της εργασίας μου. Είναι κάτι που το κάνω κάθε χρόνο την ίδια εποχή. Αυτό που δεν έχω ξανακάνει μέχρι τώρα, είναι η απόφασή μου να κοινοποιήσω στους συνεργάτες μου αυτές μου τις σκέψεις. Όμως, «πάντα υπάρχει η πρώτη φορά»… Η διαδικασία αυτή του επαναπροσδιορισμού, είναι επίπονη αλλά και ενδιαφέρουσα. Είναι επίπονη γιατί απαιτεί απόλυτη ειλικρίνεια, αλλά και ενδιαφέρουσα γιατί η διατύπωση των νέων αντιλήψεων, σε βάζει στη διαδικασία να αρθρώσεις αλήθειες, οι οποίες θα αποτελούν στο εξής το παιδαγωγικό πλαίσιο των αλληλεπιδράσεών σου.
Συνάδελφε και συναδέλφισσες,
επειδή εσείς είστε ο σημαντικότερος πόλος των αλληλεπιδράσεών μου, μοιράζομαι μαζί σας τις πεποιθήσεις μου, που αποτελούν τον πυρήνα εκείνων που έμαθα, κατά τα 10 χρόνια που υπηρετώ την εκπαίδευση ως Σχολική Σύμβουλος Π.Α.
Κάποτε πίστευα ότι οι καινοτομίες και τα νέα προγράμματα είχαν τη δύναμη να φέρουν από μόνα τους τις επιθυμητές θετικές αλλαγές στα σχολεία. Τώρα πιστεύω ότι, μόνο υποστηρίζοντας και ενθαρρύνοντας τον καθένα εκπαιδευτικό χωριστά να αναπτύξει τα δυνατά του σημεία, υπάρχει ελπίδα για θετικές αλλαγές στα σχολεία.
Κάποτε πίστευα ότι αν έθετα τον πήχη ψηλά, θα ήταν αρκετό για να ανεβάσουμε τις επιδόσεις μας. Τώρα πιστεύω πως η βελτίωση των επιδόσεων, εξαρτάται από μια ισορροπία ανάμεσα στην αδιαπραγμάτευτη επαγγελματική αφοσίωσή σας και στην υψηλής ποιότητας υποστήριξη που πρέπει να παρέχω σε εσάς.
Κάποτε πίστευα πως ήταν εφικτό να τηρήσω τα χρονοδιαγράμματα των εκπαιδευτικών στόχων που έθετα. Τώρα πιστεύω πως, επειδή η μάθηση δεν είναι γραμμική, οι παλινδρομήσεις που παρατηρούνται καθ’ οδόν, ως προς το εκπαιδευτικό αποτέλεσμα, πρέπει να αντιμετωπίζονται από όλους μας ως προκλήσεις και δεν χωρούν σε χρονοδιαγράμματα.
Κάποτε πίστευα ότι το να μαθαίνουμε από τα λάθη μας είναι κάτι πολύ σημαντικό. Τώρα πιστεύω πως ακόμα πιο σημαντικό είναι να μαθαίνουμε από τις επιτυχίες μας και να κτίζουμε επάνω σε αυτές.
Κάποτε πίστευα πως οι προκλήσεις είναι για να τις ξεπερνάμε. Τώρα πιστεύω πως οι προκλήσεις δεν είναι απλώς για να τις ξεπερνάμε αλλά είναι για να τις υιοθετούμε και να εμβαθύνουμε επάνω σε αυτές, έτσι ώστε, μέσω αυτών, να βελτιώνουμε τη γνώση μας, την ποιότητα της μάθησης της δικής μας και των παιδιών και την κοινωνική συνοχή στα σχολεία μας.
Κάποτε πίστευα πως η επιτυχία ήταν συνάρτηση της ολοκλήρωσης των στόχων, τους οποίους κατέγραφα σε έναν κατάλογο, που άρχιζε με τη φράση: «Να πραγματοποιήσω τα παρακάτω». Τώρα πιστεύω πως η επιτυχία προκύπτει, όταν προσπαθώ να δώσω ζωή στα ιδεώδη που έχω καταγράψει σε έναν άλλο κατάλογο, που αρχίζει με τη φράση: «Να αναδείξω τα παρακάτω» και περιέχει τις αξίες, τις στάσεις και τις νοοτροπίες που θα επιθυμούσα να μεταδώσω με κάθε τρόπο στην εκπαιδευτική μας κοινότητα.
Κάποτε πίστευα πως, τα πτυχία μου και οι σπουδές μου, μου χάριζαν την απόλυτη εξειδίκευση. Τώρα πιστεύω πως η απόλυτη εξειδίκευση αναδύεται όταν συνεργάζομαι με τους συναδέλφους μου και πως σημαντικότερο από όλα είναι η επικαιροποιημένη γνώση, η οποία προκύπτει από τη συνεχιζόμενη, δια βίου μάθηση και επιμόρφωση στα νέα δεδομένα της εργασίας μας καθώς και η προσωπική μας διάθεση για πειραματισμούς και διερεύνηση.
Κάποτε πίστευα πως περιγράφοντας τα οράματά μου σε εσάς, θα μπορούσα να σας εμπνεύσω. Τώρα πιστεύω πως για να σας εμπνεύσω, είναι ανάγκη να συνδιαμορφώνουμε από κοινού τα οράματά μας και να γιορτάζουμε μαζί κάθε μικρό βήμα που θα μας φέρνει πιο κοντά σε αυτά.
Κάποτε πίστευα πως έπρεπε να εστιάζω στο περιεχόμενο της συνομιλίας μου με τους συναδέλφους μου χωρίς απαραίτητα να δίνω έμφαση στο συναίσθημα που συνόδευε αυτές τις ανταλλαγές. Τώρα πιστεύω πως είναι εξαιρετικά σημαντικό να εστιάζω και στα δύο και να επιλέγω με προσοχή πότε θα απαντώ στο περιεχόμενο των λόγων, πότε στο συναίσθημα που συνοδεύει τα λόγια, πότε θα ανταποκρίνομαι και στα δύο ταυτόχρονα ή πότε θα έχει μεγαλύτερη αξία να σιωπώ.
Κάποτε πίστευα ότι για να εμπνεύσω εμπιστοσύνη στους συναδέλφους μου, αναγκαία προϋπόθεση ήταν η σκληρή δουλειά μου και οι καλές μου προθέσεις. Τώρα πιστεύω πως η εμπιστοσύνη, που δύσκολα κερδίζεται και εύκολα κλονίζεται, δεν έχει να κάνει με το πώς βλέπουν οι άλλοι εμένα αλλά με το πώς βλέπω εγώ τους άλλους και βασίζεται στη βαθειά γνώση των προσπαθειών τους και στην ειλικρινή αναγνώριση των ιδιαίτερων δυνατοτήτων όλων των συναδέλφων μου.
Κάποτε πίστευα πως η επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών θα μπορούσε να υποστηριχθεί μόνο μέσα από τυπικές διαδικασίες. Τώρα πιστεύω πως η ουσιαστική μάθηση και η επαγγελματική βελτίωση των εκπαιδευτικών μπορεί να υποστηριχθεί αποτελεσματικά μόνο μέσα από μια συνεχή, ανεπίσημη ανατροφοδότηση, που θα προέρχεται από πληθώρα πηγών και η οποία θα συνδυάζει τόσο τους επίσημους εκπαιδευτικούς στόχους όσο και τους προσωπικούς στόχους επαγγελματικής ανάπτυξης των ίδιων των εκπαιδευτικών.
Συνάδελφε και συναδέλφισσες,
Αυτές οι πεποιθήσεις, σε καμιά περίπτωση, δεν διεκδικούν το αλάθητο, ωστόσο, μέσα στα πλαίσια των ανταλλαγών μας, τις μοιράζομαι μαζί σας γιατί εσείς είσαστε οι συνεργάτες μου στην εφαρμοσμένη παιδαγωγική και άρα, εσάς αφορούν άμεσα. Να θυμάστε, αυτό που συνεχώς διατυπώνω με κάθε τρόπο, ότι «Είμαστε ομάδα!», και στις ομάδες δεν πρέπει να υπάρχουν στεγανά.
Εύχομαι, η νέα χρονιά που ανατέλλει, το 2014, να επιφυλάσσει για όλους μας υγεία και πολλές, παιδαγωγικά μεγαλειώδεις στιγμές, μέσα στις τάξεις μας.
Η κοινωνία, μας χρειάζεται όσο ποτέ άλλοτε…
Καλή δύναμη και καλή συνέχεια στο έργο σας!
Τότα Αρβανίτη-Παπαδοπούλου
Σχολική Σύμβουλος 23ης Περιφέρειας Π.Α.
Διδάκτωρ Παιδαγωγικής Πανεπιστημίου Αθηνών
M.A. in Education Πανεπιστημίου Lancaster